Występowanie depresji u dzieci i młodzieży.
Na kliniczną depresję cierpi 1% dzieci przedszkolnych powyżej 2-, 3-go roku życia, 2% w grupie dzieci 6-12 lat oraz do 20% w grupie młodzieńczej.
Nieszczęśliwa miłość, problemy w szkole, domu rodzinnym czy wśród rówieśników - powody obniżonego samopoczucia u młodych ludzi mogą być różne. Samobójstwa, będące często wynikiem depresji, to druga po nieszczęśliwych wypadkach przyczyna śmierci młodych ludzi w przedziale wieku 15 d0 19 lat. Depresja niestety często jest lekceważona zarówno w szkole, jak i w domu rodzinnym ucznia, bo w społeczeństwie panuje powszechne przekonanie, że młodzi ludzie nie mają dużych problemów. Tymczasem to właśnie nieleczona depresja może zdezorganizować życie młodego człowieka, a w skrajnych sytuacjach doprowadzić do tragicznej sytuacji, jaką jest próba samobójcza.
Jak działać, gdy uczeń ma depresję?
Jeśli obniżenie nastroju ucznia zakłóca jego dotychczasowe funkcjonowanie i nie ustępuje mimo upływu czasu, takiego stanu nie wolno lekceważyć. Trwający długo okres smutku, apatii i wycofania może oznaczać, iż dziecko jest w depresji, a taki stan wymaga już starannie przemyślanej pomocy.
Wsparcie wychowawcy, pedagoga, psychologa
Zanim uczeń zostanie poddany leczeniu pierwsze wsparcie powinien otrzymać w szkole u wychowawcy, pedagoga lub psychologa. To oni wstępnie (w porozumieniu z rodzicami) powinni zadbać o stan psychiczny dziecka. Są najbliżej ucznia, więc łatwo mogą:
- zapewnić mu szczególną opiekę,
- organizować częste spotkania,
- objąć go dyskretną obserwacją,
- zachęcić go do rozmów,
- monitorować jego postępy w nauce, relacje z kolegami, sytuację rodzinną.
Indywidualna praca wychowawcza z dzieckiem
Spotkania wspierające i rozmowy indywidualne z uczniem w depresji w szkole powinny być prowadzone przez osobę, do której dziecko ma zaufanie. Praca indywidualna dotykająca emocji i osobistych przeżyć, wymaga od prowadzącego wyjątkowych predyspozycji. Ważne są tu przede wszystkim takie cechy jak: empatia, delikatność, takt i wyczucie, umiejętność i skupienia uwagi na tym co mówi uczeń. Podczas prowadzenia rozmowy natomiast w żadnym wypadku nie można okazywać zdenerwowania, pośpiechu i dezaprobaty dla trudnych odczuć wychowanka.
Zadaniem pedagogów jest takie aranżowanie sytuacji wychowawczych, by młody człowiek w kryzysie nie został odrzucony przez rówieśników i miał szansę na przeżycie radości oraz satysfakcji z podejmowanych działań. Nie należy więc zniechęcać się apatią ucznia, lecz w miarę możliwości zachęcać go do podejmowania różnorodnych ról w klasie szkolnej, np. odpowiedzialność za gazetkę klasową, udział w przygotowaniach imprez klasowych, wycieczki, czy biwaku. Ważne jest, by uczeń odczuwał, że bez jego udziału realizacja określonych zadań nie jest możliwa.
Zajęcia grupowe szkolne i pozalekcyjne
Do celów terapeutycznych dzieci i młodzieży z depresją można skutecznie wykorzystywać różne zajęcia szkolne, nie tylko lekcyjne, np. zajęcia sportowe, taneczne, teatralne, wokalne. Dostosowana do potrzeb ucznia organizacja wolnego czasu, praca w kołach zainteresowań czy grupach zadaniowych stwarza potencjalne możliwości odwołania się do najbardziej cennych elementów jego osobowości. Przyciągnięcie uwagi wychowanka z depresją i włączenie go w nurt życia społecznego, wpływają nie tylko na poprawę kontaktów z rówieśnikami i dorosłymi, ale też rozbudzają jego inicjatywę. Młody człowiek dostaje szansę na rozwinięcie w sobie nowych umiejętności, poczucie odpowiedzialność za siebie i innych, nauczenie się wykonywania zadań społecznych. Może także spojrzeć na siebie w innym świetle, a co najważniejsze ma możliwość podwyższenia swojej samooceny.
Pedagog kształcenia specjalnego AB.
